Zaburzenia rytmu serca w trakcie i po napadzie padaczki

Skoro padaczkę najczęściej wywołują zaburzenia elektryczne w mózgu to pośrednio sam mózg, jako 
" komputer" całego organizmu wpływa na inne organy, ale czy któryś organ zmienia swoją czynność do takiego stopnia, żeby wpływać na dalsze rokowanie pacjenta ?

Padaczki przebiegają z różnym nasileniem ( czasami jest to tylko jeden epizod w życiu,  a czasami nawet kilka dziennie ) i mają różny przebieg, ale czy w trakcie lub po ataku możemy być spokojni o dalszy stan kliniczny pacjenta ? 

Bezdech, szczękościsk, sinica, splątanie, bezwiednie oddany mocz czy stolec to głównie zgłaszane objawy przez świadków zdarzeń z pacjentami w trakcie napadu. Zwykle niepowikłany napad pozwala po kilku minutach spokojnie funkcjonować osobie po napadzie.
Ale czy coś dzieję się z sercem, a właściwie rytmem serca ? Czy pacjentowi w trakcie napadu ( w miarę możliwości) i po napadzie należy i warto wykonać zapis EKG ?
Okazuje się, że dzieję się bardzo dużo i zmienia to spojrzenie na przebieg epilepsji.
Ale zaczynamy od początku,żeby móc wprowadzić Was do zagadnienia.

Temat samej padaczki zwanej również epilepsją jest bardzo obszerny, więc zwrócę uwagę na kilka istotnych informacji od których należy "ruszyć", żeby odrobinę zrozumieć przekaz całego wpisu.

Padaczka jest wywołana nieprawidłowymi wyładowaniami neuronów kory ruchowej.
We współczesnych czasach jest jedną z najczęstszych chorób układu nerwowego.
Szacuje się ,że na padaczkę choruje do 1% populacji Ziemi (w Polsce ok. 400 tys., na świecie 60-70 mln).

U kilku procent osób może wystąpić jeden napad padaczkowy w życiu. 
Pojedynczy napad padaczkowy może być sprowokowany przez wysoką temperaturę (np. drgawki gorączkowe u dzieci), alkohol, nieprawidłowe stężenie cukru we krwi, uraz głowy, zaburzenia perfuzji mózgowej w trakcie utraty przytomności. Po jednym napadzie padaczkowym z reguły nie ma konieczności leczenia.
Mogą jej towarzyszyć tzw" mioklonie" wyglądające jak energiczne zrywanie, szarpanie poszczególnych partii mięśni ( drżenie powieki, policzka czy niekontrolowany ruch dłonią czy nogą)
Nieprawidłowe wyładowania napadowe mogą się rozprzestrzeniać na całą korę mózgową, co prowadzi do zaburzeń lub całkowitej utraty świadomości .
 Napadowe wyładowania neuronów nieobejmujące kory ruchowej mogą być przyczyną napadów niedrgawkowych, powodujących utratę przytomności (np. napady nieświadomości) lub inne zaburzenia napadowe (np. nienaturalne zachowanie, omamy wzrokowe lub słuchowe, zaburzenia mowy).

Co może wywoływać padaczkę?

• choroby występujące dziedzicznie;
• spożywanie dużej ilości alkoholu;
• uszkodzenie mózgu (w okresie płodowym) lub w trakcie źle przebiegającego porodu;
• powikłania związane z urazami głowy (krwiaki i guzy mózgu)
• powikłania zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych;

Uwaga: w warunkach ZRM, SOR czy Izby Przyjęć częstym objawem poprzedzającym Nagłe Zatrzymanie Krążenia są prężenia błędnie interpretowane jako drgawki toniczne. Wówczas należy natychmiast ocenić funkcje życiowe pacjenta i rytm serca, gdyż oczekiwanie na ustąpienie prężeń wiąże się z wydłużeniem czasu koniecznego do wczesnej defibrylacji (w przypadku rytmów zalecanych do jej wykonania).
Należy pamiętać, że padaczka nie zawsze przebiega z utratą przytomności.

Jak to mówią : " Do brzegu !!!"
Zaburzenia rytmu w trakcie w trakcie epizodu i po napadzie padaczki
 
Zaburzenia rytmu serca związane z napadem padaczkowym są dosyć często spotykane i mogą mieć związek z nagłą, niespodziewaną śmiercią w padaczce (ang. Sudden Unexpected Death In Epilepsy – SUDEP). U około 80% pacjentów w trakcie oraz po napadzie padaczkowym stwierdza się tachykardię zatokową, której objawy to zwykle kołatania serca oraz uczucie szybkiej akcji serca, jednakże nie wiąże się ona z innymi istotnymi symptomami, takimi jak np. omdlenia.

Na łamach J Neurol Neurosurg Psychiatry opublikowano przegląd systematyczny istotnych kliniczne zaburzeń rytmu serca związanych z napadami padaczkowymi. Dane uzyskano z baz medycznych takich jak PubMed, EMBASE (OVID version), Web of Science i COCHRANE Library;
Do analizy łączono 178 pełnotekstowych artykułów oraz 65 publikacji będących opisami przypadków. 
Uwaga : Nie zidentyfikowano żadnych arytmii występujących przed napadem padaczkowym. 

- Asystolię w okresie okołonapadowym opisano u 103 chorych i u 13 pacjentów po epizodzie padaczkowym.
- Śródnapadowa asystolia występowała jedynie u badanych z ogniskowymi napadami padaczkowymi, a średnia częstość tego zaburzenia wynosiła 0.318%.
- Większość epizodów asystolii stwierdzono w czasie napadów częściowych złożonych i zaczynały się średnio po 30s od początku napadu padaczkowego.
- Średni czas trwania asystolii wynosił 20s (zakres 3-96s). We wszystkich, poza jednym przypadkiem, asystolia samoograniczyła się.
- U 1 chorego po 44s zatrzymania krążenia podjęto akcję resuscytacyjną.
- Asystolie występujące po napadach również w większości przypadków stwierdzano u chorych z ogniskowymi napadami padaczkowymi i miały dłuższy średni czas trwania, tj. 30s.
- Siedem spośród 13 osób zmarło, prawdopodobnie z powodu SUDEP. 
- Stwierdzono ponadto 25 przypadków bradykardii okołonapadowej, która występowała jedynie u chorych z ogniskowymi napadami padaczkowymi, głównie  skroniowymi.
- Blok przedsionkowo-komorowy (ang. atrioventricular – AV) w trakcie napadu padaczkowego występował w 11 przypadkach i był to blok całkowity w 9 przypadkach oraz blok II stopnia w 2 pozostałych przypadkach.
- W okresie ponapadowym blok AV stwierdzono u 2 pacjentów.   
- W żadnym przypadku nie zaobserwowano częstoskurczu węzłowego czy też zespołów preekscytacji, takich jak np. zespół WPW.
- U 13 pacjentów występowało śród- i ponapadowe migotanie przedsionków, a u jednego trzepotanie przedsionków.
- Dwóch spośród  tych chorych zmarło w mechanizmie SUDEP. 
- Migotanie komór po napadzie padaczkowym zaobserwowano u 3 pacjentów, przy czym żaden z nich nie miał czynników ryzyka złośliwych arytmii komorowych.

Podsumowując: w okresie około- i po napadzie padaczkowym obserwowano  różne zaburzenia rytmu serca.
Najczęściej występowała asystolia, którą łącznie z bradykardią oraz blokiem AV stwierdzano głównie u chorych z ogniskowymi napadami padaczkowymi. Arytmie występujące w trakcie napadu padaczkowego  samoograniczały się, nie stwierdzono żadnego zgonu z nimi związanego. W przeciwieństwie do tego, w okresie ponapadowym obserwowano zarówno asystolię i blok AV, jak również migotanie przedsionków czy też migotanie komór i występowały one zwykle u pacjentów z uogólnionymi napadami padaczkowymi oraz były związane z SUDEP.

U młodych pacjentów z padaczką częstość występowania  nagłego zgonu (Sudden Unexpected Death In Epilepsy, SUDEP)  jest  ponad 20-krotnie większa niż w populacjach kontrolnych. W ostatnich latach podjęto szereg badań zmierzających do ustalenie mechanizmów SUDEP, a także  predyktorów tego zdarzenia. Wskazano na możliwą rolę zaburzeń oddechowych, sercowych (głównie różnych arytmii),  układu autonomicznego lub proarytmicznego działania stosowanych leków.

Badania molekularne wskazują na możliwość występowania patogennych mutacji wspólnych dla kardiomiocytów i komórek ośrodkowego układu nerwowego, co mogłoby tłumaczyć część nagłych zgonów u chorych z padaczką, wtórnych do zaburzeń rytmu serca.

U chorych z padaczką zaleca się wykonanie EKG oraz przeprowadzenie szczegółowego wywiadu dotyczącego warunków wystąpienia drgawek, wywiadu rodzinnego (nagły zgon sercowy w wieku <40 lat, krewni z SUDEP lub SIDS – sudden infant death syndrome).
Pamiętać też należy, że u części pacjentów z różnymi kanałopatiami i napadami drgawek w przebiegu arytmii i  omdlenia  błędnie rozpoznaje się padaczkę.


Źródło :
- Dr n. med. Ewa Jędrzejczyk-Patej Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii, SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu

- J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2016 Jan;87(1):69-74. doi: 10.1136/jnnp-2015-310559. Epub 2015 Jun 2.
- Medycyna Praktyczna
- Stany Nagłe 
- Interna Szczeklik
- materiały własne
-